Przewodnik po historii i kulturze Romów

Międzynarodowy Dzień Romów - 8 kwietnia - upamiętnia pierwsze spotkanie przedstawicieli Romów z 25 krajów, które odbyło się pod Londynem 8 kwietnia 1971 r. Dzień ten stał się pretekstem podczas wyzwania Na co dzień i od święta do sięgnięcia po książkę związaną z Romami.

Mój pierwszy wybór, książka opowiadająca o Romach w kosmosie, był tak zły, że nie dotrwałam do 100 strony. Zdecydowałam się więc sięgnąć po książkę faktu, opowiadającą o historii i kulturze Romów/Cyganów w Polsce.

Której nazwy - Romowie czy Cygani - powinno się używać mówiąc o tym narodzie? To jeden z tematów poruszanych w artykułach w tej książce.



Innym ciekawym tematem są migracje Romów do Polski oraz łącząca się z tym kwestia niewolnictwa cygańskiego w Rumunii. Poruszone są tematy historyczne (historia Romów, 500 lat Romów w Polsce, współczesność), społeczne (praca i edukacja), kulturowe (autorytety romskie i "cygańskość" (romanipen) taniec i muzyka, poezja). Są chyba wszystkie podstawowe informacje o Romach/Cyganach i ich sytuacji.

Spodobał mi się fragment o cygańskim szczurołapie.

Czy czegoś brakuje? Niestety tak.

1. E-book sprawia wrażenie tego, że to tylko pdfowa wersja książki. Nie ma choćby odnośników do stron, o innych rzeczach nawet nie wspominam. 
2. Brak jest ilustracji (czy to graficznej jak zdjęcia, mapy czy wierszy) która mogłaby ożywić sporą ilość tekstu/informacji zawartych w książce. 
3. Brak konkretnych sylwetek znanych polskich Cyganów. Zakładanie, że wszyscy (zwłaszcza młodzież i studenci) kojarzą znanych cygańskich muzyków to lekka przesada. Don Wasyl jest chyba najbardziej znany, ale z tego co pamiętam, najprościej teksty o nim znaleźć w literaturze pokroju Super Expressu i Faktu. Wśród odbiorców we wstępie są gimnazjaliści, licealiści i studenci - ale niewiele tu informacji zorientowanych na młodych ludzi.
4. Brak zbiorczej bibliografii (są przypisy na dole stron) i informacji gdzie można pogłębić temat, wliczając w to festiwale cygańskie.
5. Literówki i brakujący tekst.  

Czy poleciłabym tę książkę mimo ww. mankamentów? Jak najbardziej, to nadal dobre źródło do podstawowych wiadomości o Romach/Cyganach pisane przez doświadczonych cyganologów jak i samych Romów. 

Pewnym uzupełnieniem tej książki mogą być numery Kwartalnika Romskiego, wydawanego przez stowarzyszenie Romano Waśt, to samo, które wydało ww. książkę. Wśród interesujących tematów w kwartalniku, pominiętych przez książkę, znajduje się kuchnia cygańska i przepisy.

Książka przeczytana w ramach kwietniowego wyzwania Na co dzień i od święta oraz Polacy nie gęsi III.

Jeśli jeszcze mało ci muzyki cygańskiej, polecam utwory Esmy Redżepowej, Królowej Cyganów z Macedonii. O artystce można przeczytać m.in. w pierwszym numerze Kwartalnika Romskiego. Miłego czytania i słuchania.

Toktogi is on